2. Festiwal im. Czesława Miłosza

Informacja dotycząca Roku Miłosza: 

W 2011 mija setna rocznica urodzin Czesława Miłosza. Urodzony w Szetejniach, w sercu litewskiego matecznika, wygnany stamtąd przez tragiczne wydarzenia XX wieku, mieszkał kolejno w Warszawie, Krakowie, Paryżu, Stanach Zjednoczonych, by u kresu stulecia powrócić do Polski.

Był nie tylko poetą, prozaikiem, tłumaczem, czytanym na całym świecie eseistą, ale także niezwykle wnikliwym obserwatorem i świadkiem epoki.

Mamy nadzieję, że stulecie urodzin Czesława Miłosza stanie się okazją do ponownego spotkania z jego dziełem, które nie od dziś pobudza do twórczej refleksji nad kondycją współczesnego świata.

Na program Roku Miłosza złożą się nowe wydania książkowe, konferencje, dyskusje, poświęcone mu wystawy, organizowane w Polsce i za granicą – od Krasnojarska przez Wilno, Krasnogrudę, Kraków, Paryż po Nowy Jork i San Francisco. Jego najważniejszym punktem będzie druga już edycja Festiwal Miłosza, odbywająca się w Krakowie (9-15 maja 2011).

Informacja dotycząca 2. Festiwalu im. Czesława Miłosza:

Czesław Miłosz urodził się 30 czerwca 1911 roku w Szetejniach na Litwie. Setna rocznica jego urodzin przypada w tym roku w przeddzień objęcia przez Polskę po raz pierwszy prezydencji w Unii Europejskiej – 1 lipca 2011. Czy można byłoby sobie wyobrazić bardziej symboliczną wymowę dat – i wspanialszego patrona tego wydarzenia niż autor „Rodzinnej Europy”?

Najważniejszym wydarzeniem Roku Miłosza jest Festiwal Literacki, który odbędzie się w Krakowie w dniach 9-15 maja. Druga edycja tej imprezy nosi tytuł „Rodzinna Europa” i zgromadzi blisko 130 poetów, pisarzy, tłumaczy i uczonych nie tylko z „Rodzinnej Europy” – Białorusi, Litwy, Polski, Ukrainy, Rosji, Rumunii, Irlandii, Anglii, Włoch, Szwecji, Czech i Turcji – ale także z Chin, Indii, Libanu, Afryki Południowej i Karaibów. W ciągu majowego tygodnia czytać będą krakowskiej publiczności swoje wiersze, uczestniczyć w wielkiej konferencji naukowej i warsztatach tłumaczy, wymieniać poglądy i konfrontować swoje doświadczenia w dyskusjach panelowych i podczas spotkań autorskich.

Ideą przewodnią II Festiwalu Czesława Miłosza jest problematyka wywiedziona z tomu „Rodzinna Europa”: poszukiwanie korzeni, zachowanie tożsamości, przenikanie się i dialog kultur i tradycji. Dzieło Miłosza inspiruje do poruszania rozległego kręgu tematów: od próby duchowego i artystycznego samookreślenia się twórcy, poprzez kluczowe dla XX stulecia doświadczenie wygnania, po spotkanie z innymi językami, kulturami, religiami, budowanie wspólnoty i zachowanie suwerenności. Obecność poetów i pisarzy z całego świata otwiera uniwersalną perspektywę wymiany doświadczeń.

Nasze czasy są okresem masowych i indywidualnych, nie zawsze dobrowolnych, migracji na niespotykaną wcześniej skalę. Doświadczył tego osobiście Czesław Miłosz. Tysiące ludzi, także artyści i poeci, przemieszczają się i osiedlają w innych państwach i na innych kontynentach. W przypadku poetów zmiana miejsca wymusza wybór języka, w jakim tworzą. Są tacy, jak Czesław Miłosz, któremu zwycięstwo zapewniło pozostanie przy swojej „wiernej mowie”, są też inni, którym osiągnięcia umożliwiło podjęcie twórczości w nowym języku. Twórca w nowym środowisku językowym i kulturalnym z jednej strony znajduje się pod wpływem nowych inspiracji, miejscowych tradycji i dorobku kultury, z drugiej – wnosi do niej własne dziedzictwo, doświadczenia, wierzenia, mitologię, tradycję literacką, konwencje artystyczne. Przenikanie się kultur jest jednym z ważniejszych zjawisk współczesnego świata. To szansa wzbogacenia, wzajemnego poznawania się, przezwyciężania stereotypów, uprzedzeń, nacjonalizmów i ksenofobii.

Czesław Miłosz w „Rodzinnej Europie” pisał o krainie swojego dzieciństwa, odciętej żelazną kurtyną od nowoczesnego świata nie tylko z intencją przypomnienia dawnej prowincji. Słowa składające się na tytuł tego tomu mogą ilustrować przemiany świadomości narodowej i rozumienia pojęcia „ojczyzna”. Kiedy poeta przyszedł na świat w zapadłej prowincji Litwy, sto lat temu, należała ona do Europy poprzez dziedzictwo kultury śródziemnomorskiej. Równocześnie należała do feudalnej, dziewiętnastowiecznej struktury carskiej Rosji, konserwującej porządek polityczny i ekonomiczny odległy o lata świetlne od „nowoczesnej” Europy.

A jednak ta Europa była „rodzinna” dla studiującego w wielonarodowym i różnokulturowym Wilnie młodzieńca, który zdawał sobie sprawę, że jego koledzy nazywają je Vilnius, czy też określają „Jerozolimą północy”. Czas dojrzewania i młodości Czesława Miłosza, te kilkanaście lat między maturą a decyzją o pozostaniu na emigracji w 1951 roku, zmieniły nie tylko znaczenie słowa „Europa”, zmieniły również sens międzyludzkich więzi. Rewolucja rosyjska, faszyzm, stalinizm, komunizm, Holocaust, gułagi, przesiedlenia związane z przesunięciami granic, śmierć milionów cywilów – Miłosz był świadkiem wydarzeń, które odmieniły oblicze świata i przez długie twórcze lata dawał literackie świadectwo tym zmianom. 


W sto lat od narodzin Czesława Miłosza uczestniczyć będziemy w historycznym momencie objęcia przez Polskę prezydencji w Unii Europejskiej. Ten symboliczny zbieg dat: narodzin wielkiego poety i triumfu wolności Polski – niech będzie dla świętujących zobowiązaniem do pamiętania o ludziach, dla których słowo „ojczyzna” kojarzy się raczej z określeniami „obcość”, „zniewolenie”, „emigracja”, „dyskryminacja”, „ubóstwo”,  niż z radością bycia w domu. Wielkość dzieła i mądrość autora niech pozwolą uczestniczyć z miłością w przemianach naszego świata.

Jerzy Illg
Dyrektor Programowy Festiwalu

Zapraszam do zapoznania się z programem festiwalu. 

W ostatnim czasie pojawiło się całkiem sporo książek poświęconych osobie Czesława Miłosza, bo napisanych przez niego samego, a teraz wznowionych... Myślę, że warto na nie zwrócić uwagę. 

Wydawnictwo Literackie

Autoportret przekorny. Rozmowy. Dzieła zebrane

Biorąc teraz, po latach, do ręki książkę Aleksandra Fiuta, odczuwam pewną niewygodę. Nie jest ona jednolita i składa się z rozmów prowadzonych ze mną w różnych okolicznościach.

Nikt nie chce uwierzyć, że pierwsza część pochodzi z roku 1979 i była nagrana w sześciu sesjach po godzinie każda, wcale nie w celu wydania tego w książce, ale po prostu dla wyzyskania w pracy badawczej mego interlokutora. Potem zgodziłem się na opublikowanie tych rozmów. W innych częściach profesor Fiut występuje już jako dociekliwy badacz mojej biografii, skutecznie przyciskający mnie do muru, tak że wydobywa za mnie rozmaite szczegóły biograficzne i obyczajowe, do których ujawnienia wcale bym się bez tego przymusu nie kwapił.

Czesław Miłosz fragment Przypisu po latach

Marek Zaleski

Zamiast. O twórczości Czesława Miłosza

 

Zbiór tekstów zawierających interpretacje prozy, poezji i eseistyki Miłosza. Zapis lekturowych spotkań oraz osobistej fascynacji twórczością Noblisty. Wreszcie – opowieść o poezji, która chce przedrzeć się do rzeczywistości.

Czesław Miłosz

Spiżarnia literacka

 

Wielkie sławy i zapomniane nazwiska, głośne wydarzenia i drobne epizody, to, o czym zapomnieć nie sposób i o czym zapomnieć się nie chce – w pełnej ciepła, nostalgii i humoru gawędzie Czesława Miłosza.

Aleksander Fiut

Moment wieczny. Poezja Czesława Miłosza

Moment wieczny to jedyne monograficzne studium o całej twórczości poetyckiej Czesława Miłosza, a zarazem próba opisania światopoglądu poety w połączeniu z poetyką jego wierszy.

Czytelnik poznaje nie tylko szczegółowy rejestr zagadnień i motywów poetyckich, śledzi dialog poety z bliższą i dalszą tradycją, odkrywa jego poetyckie maski i przebrania, czyta analizy i interpretacje poszczególnych wierszy, lecz także przybliża się do tego nieuchwytnego momentu, w którym powstaje poezja.

Czesław Miłosz

Poezje. Ekstaza o wschodzie słońca 

„Dane mi było życie, ale niedosiężne. Od dzieciństwa do starości ekstaza o wschodzie słońca”
 Bardzo obszerny wybór poezji Czesława Miłosza w opracowaniu Mariana Stali. Wybór obejmuje utwory ze wszystkich prawie tomów publikowanych przez Autora na przestrzeni przeszło sześćdziesięciu lat od Trzech zim (1936) i Ocalenia (1945) po Pieska przydrożnego (1997).

Krytyk zanalizował najważniejsze obrazy - rzekę i ogród, drzewo, ptak i obłok, które jego zdaniem mają w całym dorobku poety swoje miejsce i historię, budują jego poetycki świat, osobiste „światoodczucie” oraz motywy epistemologiczne - problem czasu i stosunku do Boga.

Czesław Miłosz

Wyprawa w Dwudziestolecie

 

Czesław Miłosz przedstawia własną, subiektywną, odbiegającą od stereotypowych wyobrażeń i podręcznikowych schematów wizję Dwudziestolecia Międzywojennego. Wizję człowieka, którego osobowość, charakter, światopogląd poetycki kształtowały się w latach dwudziestych i trzydziestych. Autor, przywołując i wskrzeszając teksty dokumentalne i prasowe tamtych czasów, bezwzględnie rozprawia się z dziedzictwem Dwudziestolecia, nie kryjąc i nie tając żadnych bolesnych faktów. Wyciąga na światło dzienne wiele wstydliwie przemilczanych zdarzeń i tragedii.

Wydawnictwo Znak

Andrzej Franaszek
Miłosz. Biografia

  

Wydarzenie Roku Czesława Miłosza!
Niebywałe życie, niebywała biografia.

Miłosz. Biografia autorstwa Andrzeja Franaszka to nie tylko barwny portret jednego z największych twórców XX wieku - to zarazem kawał historii tego stulecia, z jego okrutnymi paroksyzmami: wojnami, rewolucjami, totalitaryzmami, powstaniami, dyktaturami, zrywami niepodległościowymi. Wszystkich tych wydarzeń - a także kluczowego dla tej epoki losu wygnańca - żyjący blisko sto lat poeta doświadczył na własnej skórze; ale też wnikliwie opisał w dziełach zdumiewających skalą artystycznej różnorodności.

Andrzej Franaszek zbierał materiały do tej biografii przez przeszło dziesięć lat - w Polsce i na Litwie, we Francji i w Ameryce. Dotarł do wszystkich, którzy mogli o Miłoszu powiedzieć coś istotnego, spenetrował archiwa w Beinecke Library i Maisons-Laffitte, prześledził obfitą korespondencję poety. Fantastycznie operuje zebranym materiałem, nie przytłaczając czytelnika nadmiarem wiadomości, a raczej budując portret bohatera swej opowieści lekkimi pociągnięciami pióra. Nie pomija bolesnych i trudnych tematów, drażliwych spraw osobistych, dramatycznych decyzji i wyborów. Pokazuje je z kulturą i empatią, pomagając nam poznać tajemnice fascynującego losu wielkiego człowieka. Czytając dzieło Andrzeja Franaszka, nabieramy nadziei, że uda się przeniknąć fenomen talentu i meandry osobowości Miłosza, zrozumieć, co ukształtowało jego umysłowość, wyobraźnię, wrażliwość poetycką.

Czesław Miłosz
Wiersze wszystkie 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

W prywatnej hierarchii Czesława Miłosza poezja stanowiła najważniejszą część jego twórczości. Wydany z okazji 100. rocznicy urodzin noblisty tom Wierszy wszystkich gromadzi w jednym woluminie utwory poetyckie ogłoszone przez autora drukiem. Znajdują się tu teksty zamieszczane w kolejnych książkach poetyckich, a także utwory publikowane w czasopismach. To plon siedemdziesięciu lat pisania, długiego, pracowitego życia, jedno z największych dokonań twórczych - nie tylko w literaturze polskiej.

Edycja gromadzi utwory opublikowane w pięciu tomach Wierszy wchodzących w skład Dzieł zebranych, gdzie opatrzono je przypisami i notami edytorskimi. Szczęśliwie większość prac edytorskich odbyła się jeszcze za życia autora. Wiersze zostały sczytane z rękopisami i maszynopisami, zaś sam poeta rozstrzygnął wątpliwości, ustalając kanoniczny kształt swego dzieła.Ten obszerny tom pozwala uważnemu czytelnikowi prześledzić ewolucję twórczą Miłosza. Przede wszystkim jednak daje możliwość smakowania wielości gatunków i tonacji, nastrojów i stylów. Takim bogactwem nie obdarzył literatury polskiej nikt poza Miłoszem: to poezja religijna obok zanurzonej w zmysłowych radościach, losy ludzkie, ocalane od zapomnienia obok świadectw okrucieństw historii, gorące namiętności obok dyskursu teologicznego. W pięknej i mądrej poezji Miłosza rozczytywać się będą pokolenia.

(Informacje o książkach pochodzą z not wydawniczych znalezionych na stronach Wydawnictw)