Życie i doświadczenia człowieka od zawsze były tematyką filmów. Przedstawiane go na różnych płaszczyznach, z wykorzystaniem oszczędnych środków czy też najnowszych efektów specjalnych i tak sprowadzało się do jednego – skierowania uwagi na człowieka i jego problemy egzystencjalne. Znakomitym przykładem oryginalnego podejścia do tego tematu może poszczycić się Lars von Trier. Jego film Dogville otwierający trylogię „U S i A” [1] jest filmem nietypowym, o czym możemy się przekonać już w pierwszym ujęciu, w którym z lotu ptaka widoczny jest plan miasta – miasta, które wyznaczają białe, umowne linie, a niekonwencjonalna sceneria, na którą składają się domy bez ścian, ogród bez prawdziwych roślin, czy namalowany kontur psa jeszcze bardziej utwierdzają nas w przeświadczeniu, że oto stajemy się uczestnikami czegoś nowego, czego jeszcze nikt wcześniej nam nie zaserwował. Szybko przekonujemy się, że Lars von Trier jest zwolennikiem minimalizmu w sztuce filmowej, i właśnie owy minimalizm jest tutaj najbardziej widoczny.
Jednym z rozwiązań, jakie zastosował Lars von Trier było nakręcenie swojego filmu w wielkiej hali dźwiękowej pod Sztokholmem, zastosowanie quasi-teatralnej scenerii i rezygnacja z efektów specjalnych, co sprawiło, że nasza uwaga koncentruje się na relacjach jakie zachodzą między bohaterami – dramacie, jaki doświadcza kobieta szukająca schronienia w odizolowanym i zamkniętym miasteczku, gdzie wszyscy dobrze się znają i sceptycznie podchodzą do nowo przybyłych osób, które chcą zakłócić ich spokój. Efekt odizolowania potęguje ciemność, która brutalnie odcina miasteczko Dogville, każąc nam się domyślać, co może znajdować się dalej.
Kolejnym
rozwiązaniem zastosowanym przez reżysera jest budowanie umownych domostw, które
wyznaczają białe linie. Zabieg zastosowany przez Larsa von Triera ma również na
celu odwołanie się do naszej wiedzy i bazowanie na naszym życiowym
doświadczeniu. To nic innego jak znak, który odsyła nas do kompetencji oglądania
map. Białe linie wyznaczające poszczególne domy i miejsca w ogródku to nie
jedyne znaki postrzegane przez nas w filmie duńskiego reżysera. Podobny zabieg
zastosował on w przypadku psa należącego do jednej z rodzin zamieszkujących Dogville.
O jego obecności mówi nam kontur, napis „dog” oraz rozlegające się od czasu do
czasu szczekanie. Mamy zatem pojęcie (signifié) [2] oraz obraz akustyczny (signifiant) [3 F. de Saussure, Kurs językoznawstwa
ogólnego, Warszawa 1991, s. 91, które razem składają się na obraz psa,
który istnieje tylko w naszej wyobraźni, a co za tym idzie mamy do czynienia ze
znakiem konwencjonalnym, opartym na umowie społecznej.
Środki wykorzystane przez reżysera (budowanie domów bez ścian, dachów, drzwi, okien czy zbędnych mebli, czyli jednym słowem cała ich umowność), potęgują uczucie, że wszyscy znają wszystkich, co raczej jest rzeczą normalną w tak małej - bo liczącej piętnastu mieszkańców - społeczności. Wszyscy znają się w tak małym miasteczku, więc nie potrzebne jest zaznaczanie obecności psa, czy roślin w ogrodzie, o których wszyscy mieszkający w Dogville i tak wiedzą.
Środki wykorzystane przez reżysera (budowanie domów bez ścian, dachów, drzwi, okien czy zbędnych mebli, czyli jednym słowem cała ich umowność), potęgują uczucie, że wszyscy znają wszystkich, co raczej jest rzeczą normalną w tak małej - bo liczącej piętnastu mieszkańców - społeczności. Wszyscy znają się w tak małym miasteczku, więc nie potrzebne jest zaznaczanie obecności psa, czy roślin w ogrodzie, o których wszyscy mieszkający w Dogville i tak wiedzą.
Za
pomocą wykorzystanej w filmie umowności, zwraca naszą uwagę na nieco inny
problem, a mianowicie hipokryzję mieszkańców, którzy znają się, a mimo to, nie
wiedzą co dzieje się w domu obok. Warto zadać sobie pytanie, czy chcą o tym wszystkim
wiedzieć, czy też nie. Może chcą żyć własnym życiem i interesują się innymi
wtedy, kiedy im to akurat pasuje? Interpretując w taki sposób zachowanie
mieszkańców Dogville rozumiemy, dlaczego reżyser zastosował taką, a nie
inną formę.
Lars von Trier oprócz hipokryzji skupia się również na ukazaniu małomiasteczkowości, próżności i zakłamania – pojęć symbolicznych, które królują nie tylko w Dogville, ale w każdym innym miejscu na świecie. Reżyserowi udaje się to doskonale ukazać właśnie za pomocą białych linii, które wskazują na uniwersalność i fakt, że Dogville symbolizuje miasteczko jakich wiele. Ludzie mieszkający w Dogville to ci sami ludzie, których spotykamy na co dzień – ludzie, którzy bez większych skrupułów potrafią wykorzystać drugiego człowieka w celu zrealizowania swoich celów i zaspokojenia żądzy. Mieszkańcy Dogville otrzymują władze i siłę i wykorzystują ją w stosunku do obcej, nowo przybyłej osoby, o czym pisze sam reżyser w jednej ze swoich wypowiedzi: „Sposób, w jaki mieszkańcy Dogville traktują Grace, pokazuje, że oddawanie siebie innym w prezencie może być bardzo niebezpieczne. Władza, jaką ludzie wtedy dostają nad jednostką, deprawuje ich. Jeśli dajesz siebie za darmo, to wszystko się zepsuje. Zawsze są pewne granice. Myślę, że mieszkańcy Dogville byli w porządku przed przybyciem Grace, tak jak jestem przekonany, iż Ameryka byłaby przepięknym miejscem, gdyby mieszkali tam tylko milionerzy grający w golfa. Byłoby to cudowne, spokojne społeczeństwo, ale z tego co wiem, rzeczywistość przedstawia się inaczej. Niestety, jest tam też wiele nieudaczników” [4]
Uniwersalność
i symbolizm objawia się u von Triera również w przypadku psa. Już sam tytuł
filmu wskazuje nam, że w Dogville mieszkają jakieś psy. Patrząc teraz
przez pryzmat nazwy Dogville na społeczność, jaka to miasteczko
zamieszkuje, bez wahania możemy stwierdzić, że pies, który symbolizuje wierność
czy przyjaźń, symbolizuje również to, co zwierzęce. Owa zwierzęcość przejawia
się w zachowaniu mieszkańców Dogville, którzy początkowo nieufni wobec
Grace, przyjmują ją do swojej społeczności. Współczujący i dobrzy mieszkańcy, z
czasem zmieniają się zachłanne bestie, pragnące więcej i więcej. Podobna zmiana
zachodzi w Grace, która oswojona przez mieszkańców Dogville, gdy tylko
przejrzy na oczy, zmienia się w tą, która wymierza sprawiedliwość – psa, którzy
szczerzy kły na własnego pana, psa, który ma dosyć poniżania i wykorzystywania
przez tych, którym ufała. Zabawnym jest fakt, że pożar, który wybucha w „Psim
mieście” przeżywa Mojżesz – jedyny prawdziwy (choć narysowany jak wszystkie
domy w miasteczku) pies w Dogville.
Ascetyczność
obrazów przedstawianych przez reżysera prowadzi do paradoksalnego stwierdzenia,
że skromność wizualna niesie bardziej pełny i nasycony informacjami przekaz, niż
klasycznie rozumiany przekaz filmowy z jakim spotykamy się na co dzień. Pełne
zrozumienie przekazu filmu jest możliwe wyłącznie przy zachowaniu świadomości
fikcyjności obrazu. Przyjąć należy jednak wszelkie reguły panujące w świecie
przedstawionym, uznać go za całkowitą prawdę, zawierzyć reżyserowi i dać się
ponieść opowiadanej przez niego
historii. Z całą pewnością nie można traktować Dogville jak tradycyjny
film, ale coś nowego i oryginalnego, co mimo wykorzystania minimalnych środków,
potrafi przykuć nas do ekranu na trzy godziny, pozostawiając ogromne pole do
interpretacji. Im lepiej potrafimy
odczytać symbole ukryte w filmie, tym większa satysfakcja, że udało nam się
pójść tropem wyznaczonym przez reżysera.
Wystarczy odrobina dobrej woli i chęci na grę w nieco odmiennym filmowym
świecie Larsa von Triera. Świecie oryginalnym i nietuzinkowym.
[1] www.pl.zoneeuropa.tv/Cinemania/2089/20895288.html?chid=81bbb2f769f499da7c1de35e114daa6d, 16. 02. 2009
[2] F. de Saussure, Kurs językoznawstwa ogólnego, Warszawa 1991, s. 91
[3] Tamże, s. 91
[4] www.gutekfilm.pl/dogville/wypowiedzi.asp, 16. 02. 2009
Lars von Trier bardzo mnie intryguje, chętnie się skuszę. :)
OdpowiedzUsuńmuszę przeczytać <3
OdpowiedzUsuńzapraszam do mnie : http://bookicons.blogspot.com
Zobaczyć jak już coś, bo to film, a nie książka ;)
OdpowiedzUsuńJeśli jest dobry scenariusz i dobry reżyser minimalizm i ascetyczność nie jest wadą, a najczęściej zaletą. Warto się skupić zawsze na treści :)
OdpowiedzUsuńOglądałam Dogville dawno temu, pewnie nie będę już w stanie odtworzyć wszystkich scen w pamięci, klimat stworzony przez von Trier'a pamiętam doskonale. Zrobił na mnie ogromne wrażenie
OdpowiedzUsuńNie znam tego filmu. Ogólnie mam straszne filmowe zaległości, zbyt dużo czytam;) w rezultacie kiedy już najdzie mnie ochota na film, nie wiem za co się mam brać, bo taki tego grom.
OdpowiedzUsuńDziękuję za polecenie filmu:)
Janusz Głowacki na fotografiach Judyty Papp:
OdpowiedzUsuńhttp://www.judytapapp.com/glowacki.php
Ostatnio nie mogę właśnie znaleźć dobrego filmu:(
OdpowiedzUsuńhttp://caveofbooks11.blogspot.com/
Tak sobie ostatnio robiłem podsumowanie najlepszych filmów ostatnich lat i nie mogłem nie dodać tego filmu do grona 10. Wybitne dzieło, odmienne, minimalistyczne a przy tym przepełnione subtelnością.
OdpowiedzUsuńPozdrawiam,
Paweł z http://melancholiacodziennosci.blogspot.com/
A co jeśli to nie jest film o psie... pies czytany od tyłu to God - bóg... Takie moje przemyślenia. Pozdrawiam i zapraszam do mnie!
OdpowiedzUsuńIf you want a sexy girl, then visit our website and take a sizzling escort girl of your choice. She will make you comfort with her.
OdpowiedzUsuńEscorts in Karol Bagh
Vasant Vihar Escorts
Escorts in Uttam Nagar
South Ex Escorts service
Punjabi Bagh Call Girls
"Does creatine supplementation improve the plasma lipid profile in healthy male subjetcts undergoing aerobic training?." Many bodybuilders participate in bodybuilding competitions. Diet is very important for bodybuilders in order to maintain and build their muscular physiques. Most eat a large amount of protein - meat, beans, and eggs - and keep track of their caloric and nutrition intake.
OdpowiedzUsuńNew Flow XL
One Shot Keto Pro
Insulux Comentarios
Quick Flow Male Enhancement
Green Lobster CBD Gummies
Keto GT Doctor Juan
UltraSonic Keto Pills
Far East XL
OdpowiedzUsuńVirgoFX
Rhino Storm
Circutrine
Gorilla Flow
VigorNow
Peak Flow Male Enhancement
Tri Bol Testo
Libido Build RX
Cinagra Rx
undefined
Your post is just outstanding...!! thanks for such a superb post, it is really going awesome. Regards Coffee With Cup
OdpowiedzUsuńCoffee Table That Will Make Your Living Room Look Amazing
Kicking Horse Coffee Products : The Most Beloved According to Reviewers